Spelen, verkleden en ‘doen alsof’: verkleedkleren zijn goed voor je ontwikkeling

Kinderen die zich verkleden, kunnen alles worden wat ze maar willen. Dokter, astronaut, prinses, een olifant of zelfs een superheld: met een enkel speelattribuut en een beetje fantasie, gaat er een volledige wereld voor ze open. Dat geeft kinderen de kans om, op een veilige manier, verschillende scenario’s te verkennen en te oefenen met inlevingsvermogen. Want wat zou een astronaut eigenlijk zoal doen op een dag? En als je kapper bent, hoe knip je dan iemands haren mooi? Of je nou een fantasiefiguur speelt of een alledaags beroep verkent, spelenderwijs ontdek je van alles over het echte leven.
Zulke rollenspellen kunnen kinderen zowel met als zonder fysieke speelmaterialen doen, maar verkleedkleren aantrekken is voor de meeste kinderen toch wel iets heel magisch.

Verkleden en ‘doen alsof’ is een goede manier om vertrouwd(er) te raken met gebeurtenissen in het leven van een kind. Een bezoek aan de huisarts kan best spannend zijn voor een kindje. De dokter stelt vragen, voelt misschien aan het buikje, vraagt of hij/zij de tong kan uitsteken. Misschien krijgt je kind zelfs een prik of medicijnen. Grote kans dat, als je verkleedkleren of speelattributen van een dokter aanbiedt, je kind dit scenario zal naspelen. Kinderen verwerken hiermee informatie, gevoelens en geobserveerd gedrag en raken vertrouwd met situaties die ze in het echte leven misschien spannend vinden. Hartstikke goed en belangrijk dus, dat verkleden!

Verkleden is bovendien een manier om grip te krijgen op de wereld. Dat gebeurt door te experimenteren en grenzen te verkennen. Als je doet alsof je een tovenaar bent, zou je dan misschien echt kunnen toveren? En voel je je beter als de ‘alsofdokter’ een pleister op je knie plakt?

De rollenspelen die kinderen spelen als ze verkleed zijn, zijn ook goed voor de ontwikkeling van bepaalde sociale vaardigheden. Door (bijna) letterlijk in de huid van een ander te kruipen, oefen je met inlevingsvermogen. Hoe zou het zijn om een tandarts te zijn? Wat zou jij doen als je de meester of juf was? Verkleed je je samen, dan komt hier nog een verdiepend element bij. Wat zou jij doen als je de juf was, en er ineens een draak op school verscheen? Of een superheld die met een superschurk vecht: hoe doe je dat eigenlijk? Hoe kan je ruziemaken zonder elkaar echt pijn te doen? Kortom: sociale vaardigheden zoals inlevingsvermogen en communicatievaardigheden worden volop geprikkeld en gestimuleerd in rollenspellen. En dat allemaal in een veilige, zelfbedachte fantasiewereld.

‘En toen vloog de fee naar de kikker toe en gaf ze hem een kus.’ Als je kinderen hebt, valt het je vast op dat er vaak in de verleden tijd wordt gesproken. Dit is, volgens psycholoog Steven Pont, om het onderscheid tussen echt en nep extra te benadrukken. Hiermee wordt er een soort tweede, afzonderlijke realiteit gecreëerd: de alsofwereld. Dit is trouwens ook de manier van verhalen vertellen die kinderen het meest tegenkomen in kinderboeken: het overgrote deel van de verhalen wordt verteld in de verleden tijd. Kinderen bedenken door dit te imiteren in feite hun eigen verhaal.

Daarnaast is het spelen van zulke rollenspelen met verkleedkleren een stimulans voor de taalontwikkeling. Terwijl de fantasie groeit en groeit, hebben kinderen woorden nodig om deze fantasie tot uiting te brengen. Spelenderwijs zoeken ze naar manieren om te vertellen wat ze in hun hoofd hebben, zeker als ze samen met iemand spelen. Voor peuters en kleuters is dit een fantastische manier om hun gevoel voor taal te ontwikkelen. Ook het geven van woorden aan (alsof)emoties is een waardevolle les die ze meenemen in ‘de echte wereld’.

Doen alsof is een behoefte die vrijwel alle kinderen in zich hebben, maar soms hebben ze wat hulp nodig om hierin op gang te komen. Wat helpt hierbij?

• Het uitleggen van situaties. Bijvoorbeeld bij zo’n bezoek aan de dokter: wat gebeurt er, en waarom? En wat gebeurt er daarna? Dit helpt om grip te krijgen op de volgorde van gebeurtenissen.
• Veel voorlezen. Voorlezen inspireert en stimuleert. De fantasie krijgt een slinger en bovendien leert je kind onbewust al de basiselementen van verhalen vertellen.
• Meespelen als je kind erom vraagt. Oké, je hebt vast niet elke dag tijd of zin om te spelen dat je wéér naar de dokter moet. Maar probeer in te gaan op het fantasiespel van je kind en zelf ook een rol op je te nemen. Ja, misschien zelfs ook verkleed! Je kan zo laten zien hoe leuk het is en wat je met een beetje fantasie allemaal kunt doen. Vindt je kind het moeilijk om op gang te komen? Geef een grappig aanzetje (‘Dokter, ik werd vanochtend wakker met een knalgroen gezicht!’) en kijk wat hij of zij daarop verder bouwt.
• Verkleedartikelen aanbieden aan die passen bij de leeftijd en belevingswereld van je kind. Weet je peuter nog niet wat een draak is? Dan is een drakenverkleedpak misschien niet het beste startpunt. Op het gebied van verkleden en rollenspellen kun je het beste beginnen met herkenbare thema’s voor kinderen. Zijn je kinderen al wat ouder, dan kun je vooral kijken naar wat jouw kind aanspreekt.
• Laat je (jonge) kind zichzelf bekijken in de spiegel. Verkleden is één ding, maar jezelf zien als een ander persoon, als een dier of iets anders is weer een hele nieuwe ervaring. Zeker voor peuters is zichzelf op een andere manier zien al een geweldig grappige ontdekking waar ze de grootste pret mee kunnen hebben!