Nog voor gratis verzending (gratis verzending vanaf € 39) Gratis verzending!
Nog voor gratis verzending (gratis verzending vanaf € 39) Gratis verzending!

Puzzelen en ontwikkeling: dit leer je door een puzzel te maken

2 februari 2023
Puzzelen, sommigen vinden het geweldig en anderen interesseert het niet zo. Maar wist je dat puzzelen heel goed is voor de ontwikkeling, zowel van volwassenen maar zeker ook van kinderen? Puzzelen kunnen kindjes al heel jong leren. Natuurlijk geen puzzel van 1000 stukjes, maar denk maar eens aan de noppenpuzzels van bijvoorbeeld dieren in de juiste vormen leggen. Dat kan een kind vanaf 1,5 jaar oud al leren. Deze vaardigheid ontwikkelt door naar het leren maken van puzzels met 2 of 4 stukken en voor je het weet kan je al samen met je kind moeilijkere puzzels gaan leggen. Lees gauw verder om te ontdekken welke 8 belangrijke vaardigheden kinderen ontwikkelen tijdens het puzzelen.
Lees meer
Afbeelding voor

1. Cognitieve vaardigheden

Cognitieve vaardigheden zijn onmisbaar in het dagelijks leven, zowel voor volwassenen als kinderen. Deze ontwikkelen is daarom altijd handig, en met puzzelen doe je dat! Met puzzelen versterk je in ieder geval het geheugen, want je moet onthouden hoe de puzzel eruit ziet, en als je een stukje pakt wat niet blijkt te passen, moet je onthouden waar je het teruglegt, mocht je hem opnieuw willen pakken. Ook helpt puzzelen bij de concentratie, herkenning van kleuren en vormen, ruimtelijk inzicht en met aandacht een activiteit doen. Er komen zelfs rekenkundige concepten bij kijken, zoals delen van een geheel en symmetrie. Puzzelen is dus ook een goede voorbereiding voor de basisschool.

2. Plannen

Het lukraak in elkaar proberen te zetten van een puzzel, zelfs een noppenpuzzel, is een frustrerende bezigheid. Rustig kijken naar de vormen die passen of juist niet werkt veel beter. Dit zal je kindje langzaam maar zeker leren. En bij de echte puzzels met meerdere stukjes, is het zaak om eerst een plan te maken door goed te kijken hoe de puzzel eruitziet. Hoe ziet de puzzel eruit, wat staat erop afgebeeld? Daarna kunnen ze de stukjes gaan ordenen en sorteren, bijvoorbeeld de randstukjes apart leggen of stukjes met overeenkomstige kleuren bij elkaar leggen. Hierbij kun je in het begin je kind natuurlijk helpen. Naarmate kinderen meer ervaring krijgen met het puzzelen, zullen ze steeds sneller en efficiënter kunnen werken en het vaak ook leuker vinden. Puzzelen helpt je kind om kleine doelen te stellen en deze te bereiken als middel om een groter doel, namelijk de puzzel voltooien, te bereiken.

3. Geduld

Geduld… Een toverwoord dat voor veel kinderen nog een ver-van-hun-bed-show is. Maar puzzelen vereist nu eenmaal toch echt geduld. Het voltooien van een puzzel is een uitdaging, het vereist tijd en aandacht. Ook leer je niet op te geven maar het steeds opnieuw te proberen, totdat je je doel bereikt hebt: een voltooide puzzel! Omdat het een uitdaging is, kan elk goed neergelegd puzzelstukje voelen als een hele overwinning. Dit veroorzaakt de aanmaak van dopamine in het brein, waardoor je een fijn gevoel krijgt. Zo wil je steeds langer blijven puzzelen en steeds meer stukjes neerleggen, om vervolgens de puzzel compleet te hebben. Succes!

4. Zelfstandigheid en oplossingsgerichtheid

Het leggen van een puzzel is eigenlijk het oplossen van een “probleem”. Je hebt een heleboel stukjes en die moeten samen een geheel vormen. Maar hoe kom je bij je einddoel? Dit vergt oplossingsgerichtheid, want valsspelen of “shortcuts” zijn er niet bij met puzzelen! Zelfstandig het “probleem” oplossen, geduldig blijven, logisch nadenken en vindingrijk zijn, dat zijn belangrijke skills voor in je dagelijks leven. Je mag je kind natuurlijk best begeleiden terwijl hij deze kwaliteiten onder de knie krijgt. Meedenken werkt hierbij beter dan voordoen. En probeer uiteraard frustratie te voorkomen, want dat doet af aan het proces om iets te kunnen leren.

5. Fijne motoriek

Zoals eerder genoemd, wordt er tijdens het puzzelen dopamine aangemaakt. Naast dat dit een fijn gevoel geeft, leidt het ook tot de verbetering van de fijne motoriek en een betere oog-handcoördinatie. En laat dit nou net iets zijn wat heel goed is om te trainen als kind! Het oppakken van een puzzelstuk, ongeacht de grootte, is al een vorm van verfijnde motoriek. Deze dan op de juiste plaats leggen eveneens. Het leggen van een puzzel met kleinere stukjes vergt wat extra moeite met het oppakken, draaien en passen van de stukjes, om te zien of je het jusite stukje te pakken hebt. Dit vergt een goede ontwikkeling van je fijne motoriek. Spelenderwijs je fijne motoriek trainen is natuurlijk ideaal.

In dezelfde lijn ligt de ontwikkeling van de oog-handcoördinatie tijdens het puzzelen. Precies dat rangschikken van stukjes, omdraaien, draaien, passen en oppakken is wat oog-handcoördinatie inhoudt: de hersenen maken verbindingen tussen de handen en de ogen. Al puzzelend oefen je dus je oog-handcoördinatie, evenals je fijne motoriek. Beide vaardigheden goed ontwikkelen, helpt bijvoorbeeld om later goed te kunnen leren schrijven. Heel belangrijk dus!

Afbeelding voor

6. Ontspanning

Puzzelen helpt bewezen tegen stress. Het klinkt tegenstrijdig, maar puzzelen werkt gelijktijdig stimulerend als ontspannend voor de hersenen. Tijdens het puzzelen gaan de hersenen in een stand waarin ze alert zijn, maar toch ontspannen. Kinderen – evenals volwassenen, trouwens – krijgen in het dagelijks leven enorm veel prikkels te verwerken, waardoor een puzzel leggen en even ontspannen natuurlijk heel lekker kan zijn. Ook kan je niet puzzelen en iets anders tegelijkertijd doen. Puzzelen en televisie kijken bijvoorbeeld, werkt niet. Dit komt doordat je je op de puzzel moet concentreren om de stukjes te leggen. Deze focus op één doel is ook heel goed voor ontprikkelen en ontspannen.

7. Leren over meer dan alleen puzzelen

Naast alle bovenstaande dingen, is puzzelen op meer vlakken leerzaam dan het lijkt. Zo leren kinderen ook over de wereld die groter is dan alleen henzelf. Aan de hand van de afbeelding op de puzzel leren zij over verschillende onderwerpen, zoals (zee)dieren, dino’s, de wereldkaart, cultuur, beroepen of topografie. Door te puzzelen leer je ook een hoop nieuwe woorden die je misschien in het dagelijks leven niet zo vaak gebruikt. Daarnaast worden ruimtelijke begrippen zoals onder, naast en tussen in de praktijk gebracht en daardoor beter begrijpelijk.

Er is natuurlijk weinig sociaals aan in je eentje een puzzel leggen, maar zodra je het met iemand samen doet, is het heel leerzaam! Je hebt allebei hetzelfde doel voor ogen, namelijk de puzzel voltooien. Dit vergt een goede samenwerking tussen beiden, waarbij je moet overleggen en samen moet achterhalen waar alle stukjes geplaatst moeten worden. Je steunt elkaar als het even niet lukt en deelt in triomf als het juist wel lukt. Dit samen doen schept een band. Het kan een laagdrempelige manier zijn om contact te maken met andere kindjes, zeker als jouw kindje daar moeite mee heeft. Samen spelen kan hechte vriendschappen doen ontstaan!

8. Boost voor het zelfvertrouwen

Het oplossen van een puzzel is een echte boost voor het zelfvertrouwen van een kind. Hier komt de al vaker genoemde dopamine weer om de hoek kijken: dit hormoon komt vrij in de hersenen wanneer iets lukt. Een kind is trots op zichzelf, al bij het leggen van één stukje op de juiste plaats, laat staan als de hele puzzel is voltooid! Het voelt als een overwinning, waardoor het zelfvertrouwen en het gevoel van eigenwaarde stijgt. Als je het heel breed trekt, zou je kunnen zeggen dat puzzelen dus zelfs een speelse voorbereiding kan zijn op andere uitdagingen in het leven. Dit is natuurlijk iets waar elk mens mee te maken krijgt, en dus een vaardigheid waar iedereen wat aan heeft.

Veel puzzelplezier!